Đại diện của UNESCO trao bằng chứng nhận ghi danh Hát Xoan của Việt Nam

Lễ trao bằng có sự tham dự của Phó Thủ tướng Chính phủ nước CHXHCN Việt Nam, ông Vũ Đức Đam; Chủ nhiệm Uỷ ban Quốc gia về Các vấn đề Xã hội của Quốc Hội, bà Nguyễn Thuỳ Anh; Thứ trưởng Bộ Ngoại giao, Chủ tịch Ủy ban Quốc gia UNESCO Việt Nam Lê Hoài Trung; Thứ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch (Bộ VH,TT&DL), Đặng Thị Bích Liên; đại diện các lãnh đạo tỉnh và cộng đồng địa phương bao gồm bốn phường hát Xoan của tỉnh Phú Thọ.

Phát biểu sau khi trao bằng chứng nhận, Trưởng đại diện văn phòng UNESCO tại Hà Nội ông Michael Croft nhấn mạnh nỗ lực của Việt Nam trong việc khôi phục Hát Xoan, đưa Hát Xoan ra khỏi Danh sách Di sản Văn hoá Phi vật thể cần bảo vệ Khẩn cấp của UNESCO và ghi danh vào danh sách Di sản văn hoá phi vật thể của nhân loại, điều này đã tạo ra một tiền lệ mới cho UNESCO. Ông Croft đã nói: "Đó là một câu chuyện tuyệt vời xứng đáng được viết một bài ca riêng".

Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam đã nhấn mạnh mối liên hệ chặt chẽ giữa Hát Xoan và tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương là hai di sản văn hoá phi vật thể ở tỉnh Phú Thọ, "Cái nôi" của nước Việt. Tuy nhiên, ông nhấn mạnh rằng bảo tồn và quảng bá các yếu tố di sản này không chỉ là trách nhiệm của chính quyền địa phương và người dân địa phương mà còn cần sự hỗ trợ liên tục của Chính phủ, các nhà nghiên cứu và các tổ chức trong nước và quốc tế.

Sau khi nhận được bằng chứng nhận của UNESCO, Chủ tịch UBND tỉnh Phú Thọ Bùi Minh Châu đã thông báo các hoạt động chính được đề ra trong Chương trình Hành động Quốc gia để bảo vệ và thúc đẩy Hát Xoan từ năm 2018 đến năm 2023, thể hiện cam kết của các cơ quan chính quyền tỉnh với các giải pháp và đầu tư để phục hồi di sản.

Buổi lễ được truyền hình trực tiếp trên kênh truyền hình địa phương đã đem đến cho nghệ nhân hát Xoan cơ hội trình diễn những màn trình diễn tuyệt vời. Đáng chú ý là buổi lễ này đã thu hút rất nhiều học viên trẻ và trẻ em cùng tham gia biểu diễn trên sân khấu, đây được xem là điểm khác biệt lớn so với buổi lễ tương tự vào năm 2012 khi di sản được ghi danh trong Danh sách Bảo vệ Khẩn cấp khi chỉ có nghệ nhân cao tuổi biểu diễn.

Là một loại hình nghệ thuật biểu diễn có mối liên hệ chặt chẽ với truyền thống thờ cúng tổ tiên của người Việt Nam, Hát Xoan thường được biểu diễn trong hai tháng đầu năm âm lịch ở những nơi linh thiêng như đình đền, chùa miếu.

Biểu đạt nghệ thuật truyền thống này được ghi danh trong Danh sách Di sản văn hoá phi vật thể cần được bảo vệ khẩn cấp của UNESCO vào năm 2011 và được chuyển sang Danh sách Di sản Văn hoá Phi vật thể của nhân loại vào tháng 12 năm 2017. Một loạt các biện pháp đã được thực hiện để bảo vệ và phục hồi di sản này như: đào tạo về bảo vệ di sản văn hoá phi vật thể, các hướng dẫn mới cho hát Xoan, khôi phục không gian biểu diễn, sưu tập nhạc cụ văn hoá dân gian trong cộng đồng địa phương và giới thiệu di sản trong nhà trường.

Để biết thêm thông tin chi tiết xin liên hệ bà Trần Thị Thu Thủy, Cán bộ chương trình văn hóa, email: tt.thuy@unesco.org, điện thoại: 0904949129 và truy cập trang Facebook @UNESCOOfficeinVietnam của chúng tôi.