Khu Công nghiệp sinh thái: hướng tiếp cận bền vững cho phát triển công nghiệp của Việt Nam

Dự án "Triển khai sáng kiến khu công nghiệp sinh thái hướng tới mô hình khu công nghiệp bền vững tại Việt Nam" do Bộ Kế hoạch và Đầu tư cùng với Tổ chức Phát triển Công nghiệp của Liên Hợp quốc (UNIDO) thực hiện từ năm 2014. Dự án có tổng vốn đầu tư hơn 5 triệu USD, được triển khai trong 5 năm và được tài trợ từ nguồn vốn không hoàn lại của Quỹ Môi Trường Toàn cầu (GEF) và Chính phủ Thụy Sỹ, thông qua Cục Kinh tế Liên bang Thụy Sỹ (SECO) trong Chương trình Toàn cầu về Hiệu quả Tài nguyên và Sản xuất Sạch hơn (RECP).

Dự án thực hiện thí điểm tại các khu công nghiệp Khánh Phú và Gián Khẩu (tại Ninh Bình); khu công nghiệp Hòa Khánh (thành phố Đà Nẵng) và khu công nghiệp Trà Nóc 1 & 2 (Cần Thơ). Dự án có mục tiêu thúc đẩy quá trình chuyển giao, triển khai và nhân rộng các công nghệ và các giải pháp sạch nhằm giảm thiểu rác thải độc hại, phát thải khí nhà kính cũng như các chất gây ô nhiễm nguồn nước và quản lý tốt hóa chất tại các khu công nghiệp thí điểm. Các doanh nghiệp trong các KCN tham dự án được hỗ trợ cung cấp các thông tin về chuyển giao công nghệ mới nhất và tư vấn các giải pháp sản xuất sạch hơn qua đó giúp hỗ trợ các doanh nghiệp tận dụng tối đa đầu vào nguyên liệu thô, sử dụng năng lượng hiệu quả hơn, sử dụng tiết kiệm nước cũng như đảm bảo an toàn về sử dụng hóa chất và quản lý nước thải.

Các giải pháp sử dụng hiệu quả tài nguyên và sản xuất sạch do dự án tư vấn cho các doanh nghiệp triển khai đã giúp tiết kiệm được hơn 22.000 Mwh điện; hơn 600.000 m3 nước sạch; hơn 140 TJ (Têrajun) nhiên liệu hóa thạch và gần 3.600 tấn hóa chất và chất thải. Các giải pháp này cũng đã giảm được 32 Kt khí CO2 hàng năm.

Tại Hội thảo Tổng kết Dự án tổ chức ở Hà Nội ngày 12 tháng 6 năm 2019, ông Trần Duy Đông, Vụ trưởng Vụ kinh tế địa phương và Lãnh thổ, Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Giám đốc Dự án Quốc gia, đánh giá cao tác động tích cực của dự án. Ông cho biết: "Dự án triển khai sáng kiến khu công nghiệp sinh thái đã góp phần quan trọng cho việc ban hành các quy định liên quan về khu công nghiệp sinh thái tại Nghị định 82/2018/NĐ-CP ngày 22 tháng 5 năm 2018 (gọi tắt là Nghị định 82) của Chính phủ về quản lý các khu công nghiệp và khu kinh tế, có hiệu lực từ tháng 7 năm 2018. Nghị định 82/2018/NĐ-CP là văn bản pháp lý đầu tiên tại Việt Nam đặt nền móng cho việc thực hiện chuyển đối từ KCN thông thường sang KCN sinh thái".

Bà Beatrice Maser Mallor, Đại Sứ Thụy Sỹ tại Việt Nam, tái khẳng định cam kết của chính phủ Thụy Sỹ trong việc hỗ trợ Việt Nam chuyển đổi theo hướng kinh tế xanh hơn. Bà Đại sứ cho biết: "Sáng kiến khu công nghiệp sinh thái là một trong những chương trình quan trọng trong khuôn khổ hợp tác và phát triển kinh tế của Thụy Sỹ dành cho Việt Nam. Mục tiêu cơ bản của chương trình hỗ trợ này là giới thiệu và trình diễn tính thực tiễn và lợi ích của các khu công nghiệp bền vững trong chính sách phát triển công nghiệp của Việt Nam."

Bà Đại sứ đánh giá cao sự phối hợp chặt chẽ, hiệu quả của Bộ Kế hoạch và Đầu tư, UNIDO và các bên có liên quan đã triển khai Dự án đạt được các kết quả quan trọng, góp phần thúc đẩy phát triển nền kinh tế theo hướng bền vững.

Về phần mình, Điều phối viên thường trú LHQ ông Kamal Malhotra nhấn mạnh: "Sáng kiến khu công nghiệp sinh thái phù hợp với Kế hoạch chiến lược chung của LHQ tại Việt Nam trong giai đoạn 2017-2021, đặc biệt ưu tiên 2 lĩnh vực trọng tâm: đảm bảo khả năng chống chịu với khí hậu và bền vững về môi trường; và thúc đẩy sự thịnh vượng và quan hệ đối tác vì một mô hình tăng trưởng kinh tế bền vững và bao trùm. Dự án này là một minh họa cụ thể về những yêu cầu mà một nền kinh tế tuần hoàn cần phải có. Đó cũng chính là điều mà chính phủ Việt Nam đang quan tâm và mong muốn được học hỏi kinh nghiệm từ LHQ và các đối tác phát triển khác nhằm xác định các ưu tiên chiến lược cho phát triển kinh tế - xã hội cho giai đoạn 2021 – 2030 của Việt Nam. Với tầm nhìn chiến lược trung hạn này, Chính phủ đang đặt nhiều hy vọng vào việc đạt được 'mục tiêu kép': tốc độ tăng trưởng cao và bền vững song song với bảo vệ môi trường."

Với tư cách là Đại diện quốc gia của văn phòng UNIDO tại Việt Nam, bà Lê Thị Thanh Thảo nhấn mạnh chuyển đổi các khu công nghiệp hiện tại sang mô hình khu công sinh thái sẽ là cơ hội để đạt được phát triển công nghiệp bền vững và bao trùm tại Việt Nam.

Bà Thảo cho biết: "Dự án Khu công nghiệp Sinh thái là bước tiếp nối của chặng đường dài UNIDO hỗ trợ Việt Nam về sản xuất sạch hơn và sử dụng năng lượng hiệu quả trong công nghiệp từ hơn 20 qua. Tôi tin tưởng những thành công của chúng ta ngày hôm nay sẽ tạo tiền đề vững chắc cho việc triển khai nhân rộng mô hình KCN Sinh thái rộng rãi tại Việt Nam trong những năm tới, góp phần bảo vệ môi trường, phát triển bền vững, và thu hút đầu tư có chất lượng, đặc biệt từ khu vực tư nhân, nâng cao khả năng cạnh tranh của Việt Nam."

Bà Thảo thay mặt UNIDO, cám ơn Chính phủ Việt Nam, Bộ Kế hoạch và Đầu tư với tư cách là cơ quan đối tác thực hiện dự án, và các bộ ngành có liên quan đã tham gia và góp phần thực hiện thành công dự án; cũng như cám ơn các nhà tài trợ là Quỹ Môi trường toàn cầu và Chính phủ Thụy Sỹ đã tin tưởng tài trợ cho dự án. Bà cho biết UNIDO sẽ tiếp tục cùng đồng hành với Chính phủ Việt Nam thực hiện Chương trình Toàn cầu về Hiệu quả Tài nguyên và Sản xuất Sạch hơn (RECP) do Chính phủ Thụy Sỹ tài trợ.

Trong thời gian tới, các doanh nghiệp tiếp tục thảo luận và lên kế hoạch thực hiện một số giải pháp cộng sinh công nghiệp do Dự án nghiên cứu và đề xuất. Điều này cho thấy tính bền vững của các hoạt động của Dự án được đảm bảo. Những giải pháp cộng sinh công nghiệp dự kiến thực hiện bao gồm: tái sử dựng nước thải và rác nguyên liệu của một doanh nghiệp như là nguyên liệu đầu vào cho một doanh nghiệp khác; thu hồi nhiệt giải và cải thiện hiệu quả thu gom chất thải; và sử dụng chung nồi hơi nước cũng như chia sẻ các phương tiện vận chuyển và các dịch vụ khác cho công nhân.

Dự án cũng đã tiến hành đào tạo cho hơn 3.100 lượt nhà quản lý và các kỹ thuật viên. Các chương trình tập huấn nhằm tạo sự hiểu biết chung về khu công nghiệp sinh thái; chia sẻ các kinh nghiệm quốc tế và phương thức áp dụng phù hợp với bối cảnh của Việt Nam; tìm hiểu các công cụ và các nguồn lực để phát triển khu công nghiệp sinh thái; và để tìm hiểu các cơ hội và những thách thức khi áp dụng khái niệm khu công nghiệp sinh thái tại Việt Nam.

Dự án cũng đã hỗ trợ Bộ Kế hoạch và Đầu tư trong quá trình xây dựng các chính sách và hướng dẫn về chuyển đổi các khu công nghiệp theo hướng khu công nghiệp sinh thái. Ngoài ra, Dự án đã xây dựng hướng dẫn cách tiếp cận tài chính xanh, Sổ tay ngăn ngừa, chuẩn bị và ứng phó với các rủi ro về môi trường tại KCN và nhiều hướng dẫn liên quan khác.

Thông tin cho các biên tập viên:

Khu công nghiệp sinh thái

Một trong những đóng góp của UNIDO nhằm đạt được các Mục tiêu phát triển bền vững là thúc đẩy phát triển các khu công nghiệp sinh thái.

Khu công nghiệp sinh thái là một cộng đồng các doanh nghiệp đóng trên cùng một địa bàn và cùng tìm cách nâng cao hiệu quả kinh tế, xã hội và môi trường thông qua các hoạt động cộng tác về quản lý các vấn đề về môi trường và tài nguyên. Điều này cũng có nghĩa là cộng sinh công nghiệp, hay nói cách khác các doanh nghiệp có thể đạt được lợi thế cạnh tranh thông qua việc trao đổi và chia sẻ nguyên liệu, năng lượng, nước và các sản phẩm phụ, từ đó tăng cường phát triển bền vững và bao trùm.

Để có thêm thông tin, hãy truy cập: https://bit.ly/2Td6QWz

Dự án Khu công nghiệp sinh thái tại Việt Nam

Thông tin thêm về dự án: https://eipvn.org/

Các hướng dẫn chuyển đổi theo mô hình khu công nghiệp sinh thái của dự án: https://bit.ly/2WgeSeM