Rất cần hỗ trợ giảm tác hại cho người sử dụng ma túy dạng kích thích

Phong (không phải tên thật) chuyển từ quê nhà Tiền Giang sang Long An để sống tự lập. Không thích học nên Phong bỏ trường cấp 2 và bắt đầu làm việc tại các quán ăn ven đường vào năm 14 tuổi. Dần dần, Phong nhận ra mình bị hấp dẫn bởi nam giới. Kể từ khi COVID-19 bùng phát vào năm 2020, mất việc làm, Phong đã chuyển sang bán dâm và sử dụng mạng xã hội để tìm khách hang, nhận đi khách cả ngày và đêm.

Một lần, Phong đến điểm hẹn với một khách hàng để cung cấp dịch vụ một – một. Nhưng khi tới nơi, Phong bất ngờ thấy có bốn người bạn khác của khách hàng xuất hiện trong phòng. Phong đã cố gắng bỏ đi nhưng bị kéo cổ áo bắt lại và dọa đánh. Nhóm thanh niên đó đã sử dụng ma túy dạng kích thích để giảm kiềm chế và tăng khoái cảm khi quan hệ tình dục. Phong bị họ ép dùng chung qua đường hít. Trước đó, cậu không có hiểu biết gì về việc sử dụng chất kích thích để quan hệ tình dục.

Chemsex (hay thường được gọi là high-fun) là quan hệ tình dục có chủ đích dưới tác động của các loại thuốc kích thần. Tình trạng này đang gia tăng ở những người đồng tính nam và người nam có quan hệ tình dục đồng giới khác, và có thể dẫn đến quan hệ tình dục không an toàn với nhiều bạn tình cùng lúc. Vì những lý do này, chemsex có liên quan đến việc gia tăng tỷ lệ các nhiễm trùng lây qua đường tình dục (STIs), bao gồm HIV và viêm gan virut.

Người bán dâm, dù là nam, nữ hay người chuyển giới, có thể bị ép buộc sử dụng ma túy dạng kích thích cùng với khách mua dâm, và việc này làm tăng nguy cơ quan hệ tình dục không an toàn và bạo lực tình dục.

Dưới tác dụng của chất kích thích, Phong không biết nhóm khách có sử dụng bao cao su hay không và nếu có thì sử dụng có đúng cách hay không trước khi quan hệ. Trong quan hệ tình dục qua đường hậu môn không được bảo vệ này, Phong là người ở vị trí tiếp nhận (bot/dưới). Sử dụng chất kích thích khiến quá trình quan hệ tình dục thâm nhập kéo dài hơn kèm theo những hành vi tình dục mãnh liệt hơn. Thời gian quan hệ tình dục kéo dài và cường độ cao khiến Phong đau đớn và chảy máu nhiều.

“Muốn vui vẻ thì cũng không sao cả, nhưng vui vẻ bất chấp nguy hại và rủi ro là điều em muốn tránh. Những người muốn quan hệ tình dục kèm sử dụng ma túy để được kích thích hơn nên được biết thông tin về các nguy cơ đi kèm”. Phong nói: “Nói thật, em rất sợ, và không biết làm thế nào để bảo vệ mình trong những tình huống như vậy”.

Hoang mang và lo lắng về tác dụng phụ của chất kích thích, Phong lấy hết can đảm và tìm đến sự giúp đỡ của nhóm tự lực hỗ trợ người bán dâm ở thành phố Tân An để được tư vấn. Hậu môn của Phong bị thương nặng. Phòng còn cho biết bị nôn nao, đau đầu và mệt mỏi  sau khi hút “đá” (ma túy tổng hợp methamphetamine). Sau 10 ngày điều trị y tế và nghỉ ngơi, cuối cùng Phong đã bình phục và trở lại cuộc sống bình thường.

Kể từ lần đó, Phong quyết tránh xa rượu và ma túy khi quan hệ tình dục. Phong đã tự bảo vệ mình bằng cách chọn địa điểm để quan hệ tình dục thay vì đến địa điểm do khách gợi ý. Cậu cũng sử dụng PrEP (thuốc điều trị dự phòng trước phơi nhiễm HIV) để bảo vệ mình khỏi bị lây nhiễm HIV, ngay cả khi khách hàng từ chối sử dụng bao cao su.

Việc sử dụng bao cao su không thường xuyên của những người sử dụng chất kích thích đã được xác định là nguyên nhân chính gây ra các nhiễm trung lây truyền qua đường tình dục (STIs) bao gồm HIV, chủ yếu là do đồng thời sử dụng chất kích thích và hoạt động tình dục trong thời gian dài với nhiều bạn tình hoặc theo nhóm một cách thường xuyên.

Nhận thức về an toàn trong chemsex ở nhóm nam quan hệ tình dục đồng giới(MSM) vẫn còn rất thấp. Những người sử dụng chất kích thích để quan hệ tình dục cần được tiếp cận với thông tin và dịch vụ sức khỏe sinh sản và tình dục, bao gồm sàng lọc, chẩn đoán và điều trị STI, kế hoạch hóa gia đình, tầm soát và điều trị cổ tử cung và/hoặc trực tràng. Quan niệm về tự chăm sóc bản thân và quan tâm đến người khác rất quan trọng trong việc giúp tránh quan hệ tình dục không an toàn và bạo lực khi quan hệ chemsex.

Bs. Maria Elena Filio Borromeo, Giám đốc Quốc gia Chương trình phối hợp của Liên hợp quốc về HIV/AIDS (UNAIDS) tại Việt Nam cho biết: “Kỳ thị, phân biệt đối xử và thái độ trừng phạt của cộng đồng đối với người sử dụng ma túy đã cản trở họ tìm kiếm thông tin về giảm tác hại và trợ giúp chuyên môn. Các dịch vụ chăm sóc sức khỏe và cung cấp thông tin không mang tính phán xét trước và sau khi xảy ra chemsex là chìa khóa để giảm các nguy cơ về sức khỏe liên quan đến chemsex”.

Nếu bạn muốn biết danh mục can thiệp giảm tác hại và dự phòng HIV cho người sử dụng ma túy dạng kích thích, vui lòng tham khảo Hướng dẫn kỹ thuật của UNODC (Tr.55-58). 

Nếu bạn muốn tham khảo thêm thông tin khác, bằng tiếng Việt, về giảm tác hại cho những người sử dụng ma túy dạng kích thích, bạn có thể truy cập trang Facebook “HighFun Safe”

Tài liệu tham khảo 

Diễn đàn Chemsex châu  u (2018). Lời kêu gọi hành động để có những ứng phó hiệu quả đối với các vấn đề về chemsex. Báo cáo của các nhà tổ chức và những người tham gia Diễn đàn Chemsex châu  u lần thứ 2, Berlin, 22-24 tháng 3 năm 2018. Có tại: https://www.ilga-europe.org/sites/default/files/Final%20position%20paper.pdf

UNAIDS (2019). Sức khỏe, quyền và giảm thiểu tác hại ma túy, phi hình sự hóa và không phân biệt đối xử đối với những người sử dụng ma túy. Có tại: https://www.unaids.org/sites/default/files/media_asset/JC2954_UNAIDS_drugs_report_2019_en.pdf

UNAIDS, UNODC & WHO (2019). Dự phòng, điều trị HIV, chăm sóc và hỗ trợ người sử dụng thuốc kích thích - HƯỚNG DẪN KỸ THUẬT. Có tại:

https://www.unodc.org/documents/hiv-aids/publications/People_who_use_drugs/19-04568_HIV_Prevention_Guide_ebook.pdf