Báo cáo hiện trạng ô nhiễm dioxin trong môi trường ở Việt Nam

Từ hàng chục năm nay, dioxin và tác hại của nó đối với môi trường và con người luôn là chủ đề được nhiều nhà khoa học, đặc biệt tại các nước phát triển, quan tâm nghiên cứu. Hàng năm, vào dịp mùa hè, hội nghị quốc tế về dioxin và các chất dioxin lại được tổ chức với sự tham gia của khoảng 1000 đại biểu từ nhiều nước trên thế giới. Hội nghị quốc tế về dioxin và các chất giống dioxin lần thứ 34 vừa được tổ chức tại Tây Ban Nha vào tháng 9 năm 2014 và Hội nghị lần thứ 35 sẽ được tổ chức tại Bra xin vào tháng 8 năm 2015.



Vì hậu quả của cuộc chiến tranh chất diệt cỏ do Mỹ thực hiện từ 1961 đến 1972, Việt Nam đã trở thành tâm điểm cho những người quan tâm nghiên cứu về dioxin. Có ít nhất là 366 kg dioxin (theo Stellman, Nature 2004) từ các chất diệt cỏ, chủ yếu là chất da cam, đã được rải xuống miền Nam, Việt Nam.



Với sự hợp tác của một số tổ chức và cá nhân đến từ Mỹ, Nhật, Canada,… chúng ta đã có nhiều công trình nghiên cứu về dioxin và tác hại của dioxin đối với con người và môi trường ở Việt Nam. Có một số điều đã được làm rõ và vẫn còn không ít điều chưa được làm rõ vì tính chất rất phức tạp của dioxin và điều kiện nghiên cứu của Việt Nam.



Nghiên cứu về dioxin có nguồn gốc từ chất diệt cỏ không chỉ giúp chúng ta khắc phục hậu quả của nó mà còn tạo nên những nền tảng cơ bản để nghiên cứu, kiểm soát và hạn chế tác hại của dioxin có từ nguồn gốc khác.



Vì một số lý do trên, Văn phòng Ban chỉ đạo 33/Dự án “Xử lý dioxin tại các vùng ô nhiễm nặng ở Việt Nam” đã tổ chức nghiên cứu và biên soạn báo cáo “Hiện trạng ô nhiễm dioxin trong môi trường ở Việt Nam”. Những thông tin cơ bản về tính chất của dioxin;phát thải dioxin từ rác thải và xử lý rác thải, công nghiệp giấy, xi măng, luyện kim, sản xuất gạch,…; sự tồn lưu của dioxin trong môi trường đất, nước, không khí tại một số vùng ở Việt Nam; dioxin tại các vùng ô nhiễm nặng đã được đề cập đến trong báo cáo.



Tuy nhiên, vì điều kiện kỹ thuật và kinh phí, chúng ta chưa có một chương trình tổng thể để đánh giá toàn diện thực trạng ô nhiễm dioxin trong môi trường và con người ở Việt Nam và cũng vì vậy mà chưa có được một hệ thống kiểm soát và ngăn chặn phơi nhiễm dioxin, các chất giống dioxin từ chất diệt cỏ hay các nguồn khác, nhưng báo cáo này cũng giúp các nhà khoa học, các nhà quản lý môi trường và những người có liên quan đến các hoạt động phòng chống tác hại của dioxin một bức tranh chung về dioxin và ô nhiễm dioxin ở Việt Nam. Từ đó, chúng ta hình dung được những gì cần phải làm trong thời gian tới.