“Tôi hay đứng lớp trong các buổi giáo dục về sức khoẻ tình dục, sức khỏe sinh sản tại các trường cấp 2 và cấp 3.” Chị Phan Thị Thu Trang, cán bộ Khoa sức khỏe sinh sản thuộc Trung tâm kiểm soát bệnh tật (TTKSBT) tỉnh Lâm Đồng cho biết. “Nhưng tôi và các thầy cô không trả lời được các câu hỏi về người LGBT[1].” “Chúng tôi biết có một vài vụ việc liên quan đến phân biệt đối xử, thậm chí là bạo lực dẫn đến xây xát trên cơ thể đối với nam học sinh có vẻ ngoài không nam tính. Nhưng thầy cô chỉ có thể áp dụng biện pháp kỷ luật sau khi sự việc đã xảy ra mà chưa giải quyết được gốc rễ của vấn đề. Đó là việc các em học sinh của chúng ta còn thiếu kiến thức về xu hướng tính dục, bản dạng giới và thể hiện giới[2].” Chị Trang chia sẻ tiếp. Chị Trang là một trong số các học viên tham gia hội thảo tập huấn cấp tỉnh thành tại tỉnh Lâm Đồng do một số thành viên nòng cốt của Mạng lưới quốc gia người sống với HIV (VNP+) và Mạng lưới quần thể đích trẻ khu vực đồng bằng sông Cửu Long phối hợp thực hiện. Hội thảo tập huấn về kiến thức và kỹ năng cung cấp thông tin, truyền thông giáo dục (IEC) định hướng cho đối tượng thanh thiếu niên về nội dung giáo dục giới tính và tình dục toàn diện (CSE), qua đó ngăn ngừa lây nhiễm HIV và bạo lực trên cơ sở giới trong thanh thiếu niên. Khóa tập huấn IEC này là sáng kiến của cộng đồng và do cộng đồng thực hiện, nhằm góp phần thu hẹp khoảng trống trong giáo dục giới tính và tình dục toàn diện (CSE) cả ở trong và ngoài trường học. Sáng kiến có sự hỗ trợ kỹ thuật của UNAIDS và UNFPA, với các cơ quan đồng chủ trì bao gồm Hội phòng, chống HIV/AIDS tp. Hồ Chí Minh và các cơ quan ban ngành liên quan cấp tỉnh như TTKSBT tỉnh, Tỉnh Đoàn TNCSHCM và Sở giáo dục và đào tạo (GD&ĐT). Đợt tâp huấn trong năm 2023 tiến hành tại ba tỉnh An Giang, Đồng Tháp và Lâm Đồng, là một số tỉnh có dấu hiệu cho thấy số nhiễm HIV gia tăng trong nhóm nam quan hệ tình dục đồng giới (MSM). Các cán bộ công tác về thanh niên, với thanh niên ở các cơ quan liên quan, trường PTTH và cao đẳng trên địa bàn đã tham gia tập huấn. “Chúng tôi thấy được mối liên hệ giữa nhận thức về SOGIE và ý thức, hành động để dự phòng lây nhiễm HIV trong thanh thiếu niên. Chúng tôi cũng nhận thấy có khoảng trống về những kiến thức này trong trường học của chúng ta. Vì vậy, một vài năm trở lại đây cộng đồng chúng tôi đã chủ động liên hệ với một số trường trung học và cao đẳng, đại học để tổ chức các hoạt động truyền thông nâng cao nhận thức về những vấn đề này, trước tiên tại tp. Hồ Chí Minh rồi dần lan sang các tỉnh xung quanh, nơi rất cần có những hoạt động này.” Bs. Nguyễn Tấn Thủ chia sẻ. Bs. Thủ là một giảng viên của lớp tập huấn, đồng thời là thành viên của mạng lưới VNP+ và người thuộc cộng đồng LGBTIQ+. “Việc tham khảo các hướng dẫn toàn cầu mới nhất về giáo dục giới tính và tình dục toàn diện trong và ngoài trường học, thông qua hỗ trợ kỹ thuật của UNAIDS và UNFPA giúp chúng tôi cập nhật và hoàn thiện hơn nữa chương trình và các tài liệu dành cho khóa tập huấn này” Bs. Thủ cho biết thêm. Hội thảo tập huấn kéo dài 5 ngày được thiết kế theo cách tiếp cận lấy học viên làm trung tâm và đề cao tính tương tác, chủ động tham gia của học viên. Các học viên được tìm hiểu và bàn luận, suy ngẫm về các vấn đề liên quan đến SOGIE và CSE, chủ yếu thông qua các giảng viên và trợ giảng là người trong cuộc thuộc cộng đồng LGBTIQ+ và các bài tập nhóm. “Lớp tập huấn này không giống các lớp tập huấn mà tôi đã tham dự, thực sự là rất thú vị và giúp tôi hiểu thêm nhiều điều mới. Khi tới với lớp, tôi không nghĩ là mình sẽ tập trung chú ý được suốt cả 5 ngày như vậy.” Thầy Hoàng Văn Ngưng, Bí thư Đoàn một trường PTTH cấp huyện của tỉnh Đồng Tháp chia sẻ cảm nghĩ vào cuối khóa tập huấn.   “Tôi không chỉ được học các kiến thức mới mà tôi học hỏi được nhiều nhất chính là cách xây dựng, tổ chức một hoạt động truyền thông hiệu quả, đến đúng đối tượng đích là các em trong độ tuổi thanh thiếu niên.” Chị Trang, cán bộ của TTKSBT tỉnh Lâm Đồng cho biết. “Từ việc được tiếp xúc, lắng nghe các em trong cộng đồng LGBT, tôi hiểu và cảm thông với các em. Lớp tập huấn này giúp tôi dễ kết nối với các em học sinh hơn. Sau lớp tập huấn, khi tôi đi truyền thông tại các trường và lồng ghép vấn đề SOGIE vào bài truyền thông, có một em học sinh nam đã chủ động chia sẻ câu chuyện bị các bạn kỳ thị vì em thể hiện bản dạng giới khác biệt của mình.”    Các đánh giá, phản hồi sau hội thảo tập huấn ở 3 tỉnh cho thấy các học viên có nhận xét tích cực cả về nội dung và phương pháp tập huấn. Học viên đặc biệt đánh giá cao cơ hội được tiếp xúc, lắng nghe trực tiếp từ đại diện các nhóm đích trẻ, gồm người nam đồng tính và người nữ chuyển giới. Các bạn cũng chính là những người đang cung cấp các dịch vụ tư vấn, dự phòng lây nhiễm HIV cho cộng đồng của mình. “Sự chủ động, tích cực tham gia của cộng đồng là mấu chốt để đáp ứng được hiệu quả với HIV. Cộng đồng hiểu rõ nhất nhu cầu và cách thức để tiếp cận những người cần đến dịch vụ phòng, chống HIV, có thể tiếp cận và chuyển gửi họ tới dịch vụ và tiếp tục hỗ trợ để họ duy trì điều trị, không chỉ vì sức khỏe của bản thân họ mà còn để ngăn ngừa HIV tiếp tục lây lan.” Ông Quinten Lataire, Quyền Giám đốc quốc gia của UNAIDS nhận xét. “Chúng ta cần hỗ trợ cộng đồng nhiều hơn nữa và tạo môi trường thuận lợi để cộng đồng tham gia được nhiều hơn, mạnh mẽ hơn vào đáp ứng với HIV. Như vậy Việt Nam mới có thể thực hiện được mục tiêu quốc gia về chấm dứt dịch bệnh AIDS vào năm 20230.” Ông Lataire nhấn mạnh.   [1] Người LGBT: Người đồng tính, người song tính và người chuyển giới [2] Xu hướng tính dục, bản dạng giới và thể hiện giới viết tắt là SOGIE

“Có một lần mình đang đứng tư vấn cho 2 khách trẻ tuổi, thì có một khách hàng ngoài 40 tuổi tiến lại hỏi mình: “Em là con trai hay con gái?". Lúc đó mình chưa on T nên phải nói là con gái thì cô đó liền bóp ngực mình rồi bỏ đi trước sự ngỡ ngàng của 2 vị khách kia. Mình rất sốc nhưng vì là nhân viên nên phải cố gắng hoàn thành công việc. Từ những ngày bé mình đã có tình cảm đặc biệt với các bạn gái nhưng mình không nghĩ đó là sự khác biệt. Mình chỉ thầm thích các bạn gái chứ không bày tỏ. Đến năm mình lớp 8, trong lớp có một bạn nữ có tính cách “nam tính” giống mình (ngoại hình vẫn là nữ) mạnh dạn công khai thể hiện tình cảm với bạn nữ khác. Như được tiếp thêm động lực, mình lấy hết can đảm viết thư cho người mình thích. Có một lần bạn ấy đã gọi mình là “anh” và điều đó khiến mình thật sự rất vui. Mình come out với gia đình từ hồi mình còn bé cơ. Mình và mẹ sống nương tựa vào nhau. Hồi đó mình thích bạn nào thì thường về nhà kể về bạn đó cho mẹ nghe nên có lẽ mẹ cũng đã phần nào nhận ra việc mình có tình cảm với phái nữ. Năm mình lên lớp 7, mẹ hỏi mình: “Bộ con thích con gái hả?”. Khi đó phải thú thật rằng mình đã ngớ người mất một lúc rồi mới đáp lại: “Dạ.”. Mẹ mình không la mắng, mẹ chỉ bảo: “Mẹ sợ con khổ.” Nhưng lúc đó mẹ nghĩ mình là lesbian. Sau này lớn lên mình đã tìm hiểu và sử dụng hoocmon được gần 5 năm nay cũng như thực hiện phẫu thuật ngực để sống đúng với những gì bản thân mong muốn. Mình có tham gia vào hội nhóm của FTM Vietnam, các hội nhóm của Transguy để lắng nghe các bạn đi trước chia sẻ kinh nghiệm từ đó chọn lọc thông tin phù hợp để thực hiện cho bản thân. Trong quá trình sử dụng các dịch vụ y tế và khám chữa bệnh thông thường mình cũng đã gặp không ít khó khăn. Việc khám tiền on T mình thực hiện ở Thái Lan không xảy ra vấn đề rắc rối gì. Sau khi về Việt Nam thì mình khá vất vả trong việc phải tìm người tiêm hộ thuốc nhưng nhìn chung không có gì quá đáng ngại. Còn việc thực hiện phẫu thuật ngực mình cũng chọn các bác sĩ chuyên làm cho Trans nên mọi việc coi như cũng ổn thỏa. Tuy nhiên khi sử dụng các dịch vụ y tế như khám sức khỏe định kỳ chung với nhiều đồng nghiệp, nhân viên y tế đã gọi danh xưng “chị” theo giới tính ghi trên giấy tờ làm cho các bạn đồng nghiệp mình cười phá lên. Đến khi mình đứng lên thì bạn nhân viên y tế đó còn la lên rằng “có lộn không” nhiều lần khiến mình rất khó chịu và ám ảnh khi mỗi lần phải đi khám sức khỏe định kỳ như vậy. Do vậy nên mình cũng rất ngại sử dụng dịch vụ y tế công cộng. Trong suốt thời gian khám phá bản thân cũng như can thiện y tế, mình thật sự mong có người chuyên môn tham vấn tâm lý cho mình vì nó sẽ tốt hơn là đối diện một mình nhưng quá trình chuyển giới của bản thân mình lại khá đơn độc. Mặc dù mẹ và bạn bè ủng hộ mình hết lòng nhưng họ lại không thể hiểu hết được những gì một người chuyển giới cần để tư vấn hoặc chia sẻ thấu đáo. Trong quá trình tiếp cận việc làm và trong môi trường lao động mình cũng không thể tránh khỏi những ánh mắt của người khác. Sau khi tốt nghiệp đi làm mình đã thay đổi bản thân, mặc đồ nam, cắt tóc ngắn nên quá trình tìm việc cũng rất khó khăn. Có một lần bạn mình giới thiệu mình vào làm sale ở một công ty cung cấp nước khoáng, bạn đó phỏng vấn mình xong thì hôm sau báo là sếp bạn ấy “không nhận người như mình”. Khi mình đi làm ở một công viên giải trí với vai trò là hướng dẫn viên, lúc đó mình chưa on T, nên giọng nói khá nữ tính, nhưng ngoại hình thì trái ngược. Đa số khách hàng đều rất tò mò về việc mình là con trai hay con gái chứ không quan tâm những thông tin mình chia sẻ khiến mình cảm thấy khá hụt hẫng. Có một lần mình đang đứng tư vấn cho 2 khách trẻ tuổi, thì có một khách hàng ngoài 40 tuổi tiến lại hỏi mình: “Em là con trai hay con gái?". Lúc đó mình chưa on T (sử dụng hormone nam testosterone) nên phải nói là con gái thì cô đó liền bóp ngực mình rồi bỏ đi trước sự ngỡ ngàng của 2 vị khách kia. Mình rất sốc nhưng vì là nhân viên nên phải cố gắng hoàn thành công việc. Quá nhiều rắc rối trong công việc chỉ vì giọng nói khác biệt với ngoại hình dẫn đến việc mình quyết định on T dù biết sẽ ảnh hưởng sức khỏe rất nhiều. Sau khi on T mũi 1, giọng mình trầm xuống hẳn và mọi người gần như đều nhận dạng mình là nam nên công việc đã có phần dễ dàng hơn trước. Nhưng vẫn còn một số đồng nghiệp nam biết mình là người chuyển giới nên có những thắc mắc và lời lẽ thô tục để liên tục chất vấn cũng như trêu ghẹo mình. Đó là trong vấn đề về công việc còn khi thực hiện các thủ tục hành chính hay các dịch vụ công mình cũng gặp không ít khốn đốn. Vì sợ nhầm lẫn nên mình luôn nói trước với các cán bộ rằng giới tính trong giấy tờ mình là nữ và họ thường hỏi lại, cũng như dành những ánh mắt dò xét. Có một lần mình đi đăng ký hộ kinh doanh thì đã bị ghi nhầm giới tính nam, bắt buộc phải đi lên phòng đăng ký kinh doanh điều chỉnh lại, và phải giải thích với nhân viên các kiểu để họ hiểu. Nhưng thật sự rất phiền phức vì họ nói rằng họ chỉ nhìn nhận dạng bên ngoài và hình trên căn cước công dân để làm giấy tờ. Mình chỉ mong sao luật Chuyển đổi giới tính sớm được ban hành để những người chuyển giới như mình có thể được hưởng các quyền lợi xứng đáng cũng như gặp bớt khó khăn trong quá trình sinh sống, làm việc. 

(Bản dịch không chính thức). “Công nghệ bù cho tôi đôi mắt”, Hương, một cựu học sinh khiếm thị trường Nguyễn Đình Chiểu, Hà Nội, đã chia sẻ như vậy. Hương là một trong số nhiều người mà cuộc sống đã được thay đổi nhờ tác động của số hóa. Trước đây, mẹ của Hương - bác Hạnh, phải ngồi cạnh cô cả ngày và lật từng trang sách để hỗ trợ con học. Giờ đây, Hương có thể sử dụng các công cụ thông minh để tiếp cận thông tin ở dạng in ấn giống như một người bình thường. Điều này đã mở ra nhiều cơ hội mới. Tất cả chúng ta đều đã nhận thấy sức mạnh to lớn của số hóa. Với những ai chưa cảm nhận được điều đó, hãy lắng nghe chia sẻ của Hương. Câu chuyện của cô là một ví dụ cho thấy cuộc cách mạng kỹ thuật số đã mang lại nhiều điều kiện thuận lợi để tất cả chúng ta đều được phát triển và có cuộc sống tốt đẹp hơn. Đại dịch COVID-19 đã khiến cả thế giới phải dịch chuyển lên không gian số - một điều chưa từng có tiền lệ trước đây. Đại dịch đã minh chứng rằng số hóa có thể thay đổi cách chúng ta làm việc, học tập, tương tác và giao tiếp, mở ra những cơ hội mới và phá bỏ những rào cản truyền thống giúp chúng ta có thể hội nhập một cách chủ động hơn, qua đó nâng cao chất lượng cuộc sống, giáo dục, sức khỏe và sinh kế. Với riêng phụ nữ và trẻ em gái, chuyển đổi số mang đến cơ hội xóa bỏ định kiến giới và xây dựng một tương lai tốt đẹp hơn. Câu chuyện của Hương là một minh chứng rõ ràng nhất cho điều đó. Tuy nhiên, đổi mới sáng tạo và công nghệ cũng có thể góp phần làm sâu sắc thêm định kiến giới và tình trạng bất bình đẳng. Tổng sản phẩm quốc nội của các quốc gia có thu nhập thấp và trung bình đã mất đi 1 nghìn tỷ USD trong thập kỷ vừa qua khi nữ giới không được tham gia vào thế giới số — và mức thiệt hại này có thể tăng lên 1,5 nghìn tỷ USD vào năm 2025 nếu các giải pháp tức thì không được thực hiện. Đổi mới công nghệ và kỹ thuật số có thể đồng thời tạo ra, xóa sổ và thay đổi việc làm.[1] Với CMCN 4.0, tự động hóa và những tiến bộ về công nghệ sẽ cắt giảm mạnh nhu cầu tuyển dụng lao động phổ thông và lao động tay nghề thấp. Có tới 86% lao động trong ngành dệt may và da giày tại Việt Nam có nguy cơ mất việc làm trong vòng 15 năm tới.[2] Chủ đề trọng tâm của ngày Quốc tế Phụ nữ năm nay là khoảng cách số giữa nam và nữ, đồng thời là kêu gọi thúc đẩy chuyển đổi số và công nghệ cho tất cả mọi người, dù ở bất cứ nơi đâu. Chủ để này càng thích hợp và đúng lúc tại Việt Nam vì Chính phủ đã bắt tay thực hiện hành trình số hóa với nhiều mục tiêu tham vọng. Chuyển đổi số đóng vai trò thiết yếu trong xã hội và nền kinh tế. Đây được coi là công cụ nâng cao năng suất, thúc đẩy đổi mới sáng tạo và đảm bảo Việt Nam có thể duy trì năng lực cạnh tranh quốc tế. Việt Nam đã có nhiều nỗ lực để đảm bảo khả năng tiếp cận công nghệ một cách bình đẳng, đặc biệt là công nghệ thông tin (CNTT). Tất cả 63 tỉnh thành đều không ghi nhận sự khác biệt đáng kể giữa nữ giới và nam giới, trẻ em gái và trẻ em trai về khả năng tiếp cận CNTT, tiếp cận phương tiện truyền thông, sử dụng điện thoại di động và kỹ năng CNTT cơ bản.[3] 91% phụ nữ và trẻ em gái ở Việt Nam đã sử dụng điện thoại di động[4]. Việc sở hữu một thiết bị công nghệ là điều kiện cần nhưng chưa đủ để phụ nữ và trẻ em gái khai thác tiềm năng của số hóa.[5] Phụ nữ phải có cơ hội bình đẳng để định hình sự phát triển công nghệ và dẫn dắt đổi mới sáng tạo. Điều này cần bắt đầu từ môi trường học đường. Số lượng học sinh, sinh viên nam trong lĩnh vực khoa học, công nghệ, kỹ thuật và toán học (STEM) vẫn lớn hơn nhiều so với nữ. Ở Việt Nam, chỉ có 36% sinh viên tốt nghiệp đại học là nữ làm việc trong lĩnh vực STEM. 78% sinh viên theo học tại Đại học Bách Khoa Hà Nội là nam giới.[6] Nữ giới theo học ngành STEM trước tiên phải vượt qua nhiều rào cản xã hội và văn hóa mang tính hệ thống. Kết quả nghiên cứu cho thấy, bản thân giáo viên và học sinh, sinh viên nữ còn có những thành kiến văn hóa về khả năng phù hợp của bản thân với lĩnh vực STEM. Khoảng cách giới trong ngành STEM khiến đổi mới sáng tạo và công nghệ trở thành lĩnh vực có tỷ lệ mất cân bằng giới cao nhất.[8] [9] Theo Tổ chức Lao động Quốc tế, nữ giới chỉ chiếm 37% lực lượng lao động công nghệ.[10] [11] Các nghiên cứu cho thấy, doanh nghiệp có mức độ bình đẳng giới cao hơn sẽ hoạt động hiệu quả hơn về mặt tài chính. Tăng cường sự tham gia của nữ giới vào lĩnh vực công nghệ giúp tạo ra nhiều giải pháp đột phá hơn và tăng cường đổi mới sáng tạo, từ đó đáp ứng nhu cầu của nữ giới và thúc đẩy bình đẳng giới. Một Hội nghị do tổ chức UNESCO tổ chức năm 2015 đã đưa ra thông điệp vận động rằng “thế giới cần khoa học và khoa học cần nữ giới”. [13] Sự tham gia bình đẳng của nữ giới trong các lĩnh vực STEM ngày hôm nay là nền tảng để chuyển đổi số thành công tại Việt Nam trong tương lai. Để hiện thực hóa mục tiêu trở thành quốc gia có thu nhập cao vào năm 2045, hành trình chuyển đổi số của Việt Nam phải tạo điều kiện để mọi người dân có thể tham gia và đóng góp tích cực. Đây sẽ là chìa khóa để kinh tế Việt Nam tăng trưởng liên tục, ổn định [14] và đảm bảo mức độ hòa nhập xã hội cao hơn, phù hợp với Chương trình nghị sự 2030 về phát triển bền vững. Ba giải pháp cần thực hiện là: Đảm bảo các chính sách đáp ứng giới về chuyển đổi số và đổi mới sáng tạo. Phá bỏ rào cản để phụ nữ và trẻ em gái trở thành những người tiên phong đổi mới sáng tạo và những lãnh đạo tương lai trong lĩnh vực STEM. Dự báo xu hướng việc làm trong tương lai. Đảm bảo khả năng tiếp cận các chương trình nâng cao và đào tạo lại kỹ năng. Đừng lặp lại những trở ngại/rào cản cho sự tham gia của phụ nữ và trẻ em gái vào lực lượng lao động tương lai. Hãy cùng nhau kỷ niệm Ngày Quốc tế Phụ nữ năm nay bằng cam kết xây dựng một thế giới mà ở đó đổi mới sáng tạo và công nghệ được khai thác hiệu quả để tạo ra một xã hội công bằng và bình đẳng hơn.   Pauline Tamesis - Điều phối viên thường trú của Liên Hợp Quốc tại Việt Nam. Để có thêm thông tin, xin mời xem Tóm tắt về Chính sách DigiAll của Liên Hợp Quốc tại Việt Nam – Đổi mới sáng tạo và công nghệ cho Bình đẳng Giới tại Việt Nam, tại địa chỉ: https://vietnam.un.org/en/221387-policy-brief-digitall-innovation-and-technology-gender-equality-viet-nam bằng tiếng Anh và tiếng Việt.   Tài liệu tham khảo: [1] Phiên họp thứ 67 của Ủy ban về vị thế của phụ nữ từ ngày 6-17/3/2023; Mục 3 (a) trong chương trình làm việc dự kiến*, với tựa đề “Phụ nữ năm 2000: bình đẳng giới, phát triển và hòa bình cho thế kỷ XXI”: thực hiện các mục tiêu và hành động chiến lược trong những lĩnh vực chính cần lưu tâm cũng như các hành động, sáng kiến khác, trang 9 [2] Nguyen Minh Tri, Tạp chí Nghiên cứu kinh tế thế giới (Research in World Economy), “Tác động của cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 đến thị trường lao động ở Việt Nam, DOI: 10.5430/rwe.v12n1p94 [3] UNICEF, Điều tra SDGCW Việt Nam 2020-2021 https://www.unicef.org/vietnam/media/8696/file/Mass%20media%20&%20ICT.pdf [4] Chỉ số WPS 2021-2022, trang 85 https://giwps.georgetown.edu/wp-content/uploads/2021/11/WPS-Index-2021.pdf [5] Phiên họp thứ 67 của Ủy ban về vị thế của phụ nữ từ ngày 6-17/3/2023; Mục 3 (a) trong chương trình làm việc dự kiến*, với tựa đề “Phụ nữ năm 2000: bình đẳng giới, phát triển và hòa bình cho thế kỷ XXI”: thực hiện các mục tiêu và hành động chiến lược trong những lĩnh vực chính cần lưu tâm cũng như các hành động, sáng kiến khác. [6]2021. “Sinh viên nữ trong khối ngành STEM trên thế giới và Việt Nam - Thực trạng và bài học.” Tạp Chí Công Thương. Ngày 17/9/2021. https://tapchicongthuong.vn/bai-viet/sinh-vien-nu-trong-khoi-nganh-stem-tren-the-gioi-va-viet-nam-thuc-trang-va-bai-hoc-83675.htm. [7] Phiên họp thứ 67 của Ủy ban về vị thế của phụ nữ từ ngày 6-17/3/2023; Mục 3 (a) trong chương trình làm việc dự kiến*, với tựa đề “Phụ nữ năm 2000: bình đẳng giới, phát triển và hòa bình cho thế kỷ XXI”: thực hiện các mục tiêu và hành động chiến lược trong những lĩnh vực chính cần lưu tâm cũng như các hành động, sáng kiến khác, trang 6 [8] Báo Tuổi Trẻ online. 2022. “Ngành công nghệ thông tin 'khát' nhân lực nữ." Báo Tuổi Trẻ online. Ngày 15/8/2022. https://tuoitre.vn/nganh-cong-nghe-thong-tin-khat-nhan-luc-nu-20220815132455884.htm. [9] “Nữ giới cân bằng sân chơi trong lĩnh vực công nghệ.” 2022. En.vcci.com.vn. Ngày 4/6/2022. https://vi.vcci.com.vn/women-levelling-the-play-field-in-tech. [10] UNWOMEN, 2019. Tổng quan về bình đẳng giới ở Việt Nam [11] “Phụ nữ Việt Nam ngày càng được chuẩn bị tốt hơn để đảm nhận những vị trí ra quyết định trong doanh nghiệp.” 2020. Www.ilo.org. Ngày 17/11/2020. https://www.ilo.org/hanoi/Informationresources/Publicinformation/Pressreleases/WCMS_761182/lang--en/index.htm. [12] Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF), 2018. https://www.imf.org/en/Blogs/Articles/2018/11/28/blog-economic-gains-from-gender-inclusion-even-greater-than-you-thought. [13] Đối thoại chính sách với chủ đề “Bình đẳng giới trong chuyển đổi số tại Việt Nam: cơ hội và thách thức”, ngày 3/3/2023, Hà Nội [14] https://www.imf.org/en/Blogs/Articles/2018/11/28/blog-economic-gains-from-gender-inclusion-even-greater-than-you-thought

(Bản dịch không chính thức để tham khảo) “Xét rằng việc công nhận phẩm giá vốn có và các quyền bình đẳng và bất khả xâm phạm của tất cả các thành viên trong gia đình nhân loại là nền tảng của tự do, công lý và hòa bình trên thế giới,” là dòng đầu tiên của Lời nói đầu của Tuyên ngôn Quốc tế về Nhân quyền. Trong một câu, nó gói gọn các nguyên tắc và giá trị mà chúng ta, với tư cách là một gia đình nhân loại, đã hứa sẽ duy trì và thực hiện 74 năm trước. Đó là lời nhắc nhở mạnh mẽ về tuyên bố của Đại hội đồng Liên Hợp Quốc vào chính ngày này năm 1948. Do đó, hàng năm, vào ngày 10 tháng 12, chúng ta kỷ niệm Ngày Nhân quyền Quốc tế để kỷ niệm việc thông qua Tuyên ngôn Quốc tế về Nhân quyền. Bằng cách kỷ niệm Ngày Nhân quyền Quốc tế, chúng tôi tiếp tục tái khẳng định lời hứa của Tuyên bố – duy trì các quyền con người phổ quát, không thể chia cắt và không thể chuyển nhượng cũng như các quyền tự do cơ bản cho mọi người, ở mọi nơi. Năm 2023 đánh dấu tròn 45 năm Việt Nam trở thành thành viên Liên Hợp Quốc. Trong chuyến thăm gần đây của Tổng Thư ký Liên Hợp Quốc Antonio Guterres, ông đã chia sẻ: “Quyền con người là trọng tâm của việc giải phóng những gì tốt đẹp nhất trong xã hội của chúng ta. Giúp xây dựng tình đoàn kết. Giúp thúc đẩy hòa nhập, bình đẳng và tăng trưởng. Giúp bảo lãnh tự do. Và đảm bảo sự ổn định lâu dài ”, và nhấn mạnh việc duy trì quyền con người ở mọi khía cạnh vẫn là yếu tố rất quan trọng để viết  chương tiếp theo của câu chuyện thành công về phát triển của Việt Nam. Thế giới của chúng ta ngày nay tiếp tục đối mặt với vô số thách thức, từ đại dịch đến xung đột và biến đổi khí hậu. Trên toàn cầu, bất công xã hội còn lan tràn; các quyền tự do cơ bản về tôn giáo và tín ngưỡng, quan điểm và biểu đạt đang bị tấn công; và những người dễ bị tổn thương chịu nhiều bất bình đẳng và phân biệt đối xử nhất, không thể thực hiện các quyền của mình. Việt Nam không tránh khỏi tác động của các cuộc khủng hoảng toàn cầu. Trong khi đất nước vẫn đang hồi phục sau đại dịch COVID-19, Việt Nam đang phải đối phó với giá lương thực và năng lượng ngày càng tăng cao do hậu quả của cuộc xung đột ở Ukraine, đồng thời chống chọi với thiên tai và tác động của biến đổi khí hậu. Thật không may, chính những người nghèo và những người ít có khả năng vượt qua những cú sốc này lại phải gánh chịu gánh nặng tác động của những cuộc khủng hoảng này một cách không tương xứng. Ở Việt Nam, các cộng đồng dân tộc thiểu số và sinh sống ở vùng sâu vùng xa vẫn đang có nguy cơ bị tụt lại phía sau. Chỉ 1/5 số hộ dân tộc thiểu số được tiếp cận với nước sạch và các dịch vụ vệ sinh cơ bản so với các hộ gia đình người Kinh và Hoa. Mặc dù mức độ bao phủ của bảo hiểm y tế cao, nhưng khả năng tiếp cận các dịch vụ y tế của một số nhóm dân tộc thiểu số còn thấp. Trong khi 87% phụ nữ Mông có bảo hiểm y tế, thì chỉ có 37% sinh con tại cơ sở y tế. Tỷ lệ tử vong mẹ ở các dân tộc thiểu số cũng cao gấp 2-3 lần so với mức trung bình của cả nước. Tỷ lệ nhập học mầm non của trẻ em từ 3 đến 5 tuổi của các dân tộc chỉ đạt 66% so với 92% của cả nước. Nghèo đa chiều của nhóm Mông, Dao và Khmer lần lượt là 45%, 20% và 19,2%, trong khi tỷ lệ này của người Kinh là 2,8% vào năm 2020. Khủng hoảng khí hậu làm trầm trọng thêm tình trạng dễ bị tổn thương của các nhóm dân tộc thiểu số . Hạn hán, nắng nóng và lũ lụt dẫn đến mất an ninh do biến đổi khí hậu gây ra. Nông nghiệp sản xuất nhỏ, đặc biệt là nông dân nghèo, dân tộc thiểu số và phụ nữ là những nhóm bị ảnh hưởng nặng nề nhất. Tất cả những thách thức phát triển này đe dọa phẩm giá và sự bình đẳng về quyền, bao gồm sức khỏe, thực phẩm, giáo dục, mức sống đầy đủ, trợ cấp xã hội và thậm chí cả cuộc sống. Thực tế mà các cá nhân và cộng đồng dễ bị tổn thương phải đối mặt trong cuộc sống và sinh kế của họ là lời nhắc nhở và thúc đẩy chúng ta tiếp tục hành động để lồng ghép quyền con người vào tất cả các ưu tiên phát triển – từ hành động khí hậu, đến bảo trợ lao động và xã hội, đến chuyển đổi kinh tế – và luôn đặt con người vào vị thế trung tâm của sự phát triển. Vào ngày 28 tháng 7 năm 2022, Đại hội đồng Liên Hợp Quốc đã thông qua một nghị quyết lịch sử công nhận toàn cầu quyền con người được hưởng một môi trường trong sạch, lành mạnh và bền vững (R2HE). Sự phát triển pháp lý quốc tế quan trọng này củng cố hành động tại hơn 150 quốc gia nơi R2HE đã được công nhận . Việc Việt Nam được bầu vào Hội đồng Nhân quyền nhiệm kỳ 2023-2025 là trách nhiệm to lớn nhưng cũng là cơ hội rất quan trọng để nỗ lực gấp đôi trong việc bảo vệ và thúc đẩy các quyền kinh tế, xã hội, văn hóa, dân sự và chính trị phù hợp với các tiêu chuẩn nhân quyền quốc tế. Trong số các cam kết của Việt Nam khi được bầu vào Hội đồng Nhân quyền, điều đáng khích lệ là Việt Nam đã ưu tiên thực hiện các cam kết và nghĩa vụ của mình theo các điều ước quốc tế về quyền con người mà Việt Nam đã phê chuẩn 7 trên 9 điều ước; tăng cường giáo dục về quyền con người; và giải quyết các tác động của biến đổi khí hậu đối với việc thụ hưởng các quyền con người, đặc biệt quan tâm đến quyền của các nhóm dễ bị tổn thương. Khi Việt Nam bắt đầu trở thành thành viên của Hội đồng Nhân quyền, điều quan trọng là biến những cam kết này thành hành động cụ thể, và đưa ra bằng chứng mạnh mẽ hơn nữa về việc bảo vệ và thúc đẩy quyền con người. Liên Hợp Quốc, với vị trí là một đối tác đáng tự hào và lâu dài của Việt Nam trong hơn 45 năm qua, sẽ tiếp tục hợp tác chặt chẽ với Chính phủ Việt Nam, các đối tác phát triển và các lực lượng trong xã hội, để đảm bảo quyền con người là trung tâm của mọi nỗ lực phát triển. Sự cộng tác và hợp tác được đổi mới, bao gồm sự hòa nhập và tham gia có ý nghĩa của các tổ chức phi chính phủ và cộng đồng đa dạng, là các yếu tố quan trọng để thúc đẩy đối thoại sôi nổi cần thiết, giúp Việt Nam tiến bộ nhiều hơn nữa trên nhiều lĩnh vực liên quan đến đảm bảo quyền con người. Cùng nhau, chúng ta có thể thực hiện lời hứa về một gia đình nhân loại đề cao phẩm giá, tự do và công lý cho tất cả mọi người.   Bà Pauline Tamesis là Điều phối viên thường trú của LHQ tại Việt Nam. Để nhắc nhở thế giới về tầm quan trọng và di sản của Tuyên ngôn Quốc tế Nhân quyền và trước thềm Lễ kỷ niệm 75 năm Tuyên ngôn vào năm tới, Liên Hợp Quốc đang phát động chiến dịch kéo dài một năm “UDHR 75: Nhân phẩm, Tự do và Công lý cho Tất cả mọi người”. Để biết thêm thông tin, vui lòng truy cập: https://www.ohchr.org/en/get-involved/campaign/human-rights-day